کد مطلب:234774 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:268
فلسفه ی اذان
در عیون اخبار الرضا علیه السلام نقل شده است كه حضرت امام رضا علیه السلام درباره ی این كه چرا مردم مأمور به اذان شدند؟ فرمودند:
[ صفحه 94]
«انما امر الناس بالاذان لعلل كثیرة منها ان یكون تذكیرا للساهی و تنبیها للغافل و تعریفا لمن جهل الوقت و اشتغل عنه و یكون المؤذن بذلك داعیا الی عبادة الخالق و مرغبا فیها، مقرا له بالتوحید، مجاهرا بالایمان، معلنا بالاسلام، مؤذنا لمن ینساها و انما یقال له مؤذن لأنه بالاذان یوذن بالصلاة؛ [1] .
مردم كه به اذان مأمور شدند علت های فراوانی دارد، از جمله آن كه:
] 1 - [آن كس را كه فراموش كار است، یادآور باشد و آن كس را كه غافل است، متنبه سازد.
] 2 - [و فهماندن وقت نماز، برای كسی كه اشتغال دارد.
] 3 - [دعوت مردم به پرستش خالق و ترغیب در آن است.
] 4 - [اذان گو، اقرار به توحید دارد و ایمان را بلند می كند و اسلام را آشكار می سازد و آن كس را كه فراموشش كرده، یادآوری می كند.
] 5 - [و او را مؤذن می گویند، برای آن كه او با اذان، اذان نماز می دهد».
گل نغمه ی زیبای خدایی است اذان
پروانه ی باغ دلگشایی است اذان
محبوب تمام حق پرستان زمین
پیغام رسان روشنایی است اذان
برخیز و بده شهادت از صدق و صفا
توحید و یگانگی معبودت را
[ صفحه 95]
وانگه به رسالت نبی، مؤمن شو
با حی علی الصلاة، پرواز نما
(شعر از مؤلف)
رسول خدا صلی الله علیه و آله همواره به حضرت علی علیه السلام می فرمود: «یا علی! الاذان نور؛ ای علی اذان نور است» و می فرمود: «ان الشیطان، اذا سمع النداء هرب؛ [2] .
و شیطان از صدای اذان عصبانی می شود و فرار می كند».
مستحب مؤكد است كه انسان برای تمام نمازهایش اذان بگوید و آنها را با اذان و اقامه بخواند. انسان كه می خواهد نماز بخواند، و با طهارت و توجه، در جایگاه عبادت و محراب نیایش و بندگی، قرار گیرد، مستحب است، اذان و اقامه بگوید و آن گاه مشغول نماز شود.
اذان و اقامه، حالت توجه و آمادگی برای نمازگزار است و در اثنای آن، زمینه و استعدادی پیدا می شود كه انسان، با ادب بیشتر، خشوع فزون تر و عرفانی عمیق تر در پیشگاه حضرت حق قرار گرفته و با معبود و محبوب حقیقی خویشتن سخن بگوید و دمساز گردد. در این جاست كه فرموده ی امام رضا علیه السلام تحقق پیدا می كند كه: «كسی كه اذان و اقامه بگوید و به نماز ایستد، دو صف از ملائكه به او
[ صفحه 96]
اقتدا می كنند و اگر تنها اقامه بگوید، تنها دو ملك پشت سرش اقتدا می كنند و سپس فرمود: آن دو صف را غنیمت شمارید». [3] .
از این روایت استفاده می شود كه اذان، نماز انسان را از صورت انفرادی بیرون می برد و تبدیل به نماز جماعت می كند، آن هم نماز جماعتی كه مأمومین و اقتداكنندگان آن را، فرشتگان آسمان تشكیل می دهند و این نمازگزار، امام و مقتدای ملائكه می گردد؛ خواه در ظاهر مقتدا و امام باشد، یا آن كه تك و تنها نماز بخواند. [4] .
[ صفحه 94]
«انما امر الناس بالاذان لعلل كثیرة منها ان یكون تذكیرا للساهی و تنبیها للغافل و تعریفا لمن جهل الوقت و اشتغل عنه و یكون المؤذن بذلك داعیا الی عبادة الخالق و مرغبا فیها، مقرا له بالتوحید، مجاهرا بالایمان، معلنا بالاسلام، مؤذنا لمن ینساها و انما یقال له مؤذن لأنه بالاذان یوذن بالصلاة؛ [1] .
مردم كه به اذان مأمور شدند علت های فراوانی دارد، از جمله آن كه:
] 1 - [آن كس را كه فراموش كار است، یادآور باشد و آن كس را كه غافل است، متنبه سازد.
] 2 - [و فهماندن وقت نماز، برای كسی كه اشتغال دارد.
] 3 - [دعوت مردم به پرستش خالق و ترغیب در آن است.
] 4 - [اذان گو، اقرار به توحید دارد و ایمان را بلند می كند و اسلام را آشكار می سازد و آن كس را كه فراموشش كرده، یادآوری می كند.
] 5 - [و او را مؤذن می گویند، برای آن كه او با اذان، اذان نماز می دهد».
گل نغمه ی زیبای خدایی است اذان
پروانه ی باغ دلگشایی است اذان
محبوب تمام حق پرستان زمین
پیغام رسان روشنایی است اذان
برخیز و بده شهادت از صدق و صفا
توحید و یگانگی معبودت را
[ صفحه 95]
وانگه به رسالت نبی، مؤمن شو
با حی علی الصلاة، پرواز نما
(شعر از مؤلف)
رسول خدا صلی الله علیه و آله همواره به حضرت علی علیه السلام می فرمود: «یا علی! الاذان نور؛ ای علی اذان نور است» و می فرمود: «ان الشیطان، اذا سمع النداء هرب؛ [2] .
و شیطان از صدای اذان عصبانی می شود و فرار می كند».
مستحب مؤكد است كه انسان برای تمام نمازهایش اذان بگوید و آنها را با اذان و اقامه بخواند. انسان كه می خواهد نماز بخواند، و با طهارت و توجه، در جایگاه عبادت و محراب نیایش و بندگی، قرار گیرد، مستحب است، اذان و اقامه بگوید و آن گاه مشغول نماز شود.
اذان و اقامه، حالت توجه و آمادگی برای نمازگزار است و در اثنای آن، زمینه و استعدادی پیدا می شود كه انسان، با ادب بیشتر، خشوع فزون تر و عرفانی عمیق تر در پیشگاه حضرت حق قرار گرفته و با معبود و محبوب حقیقی خویشتن سخن بگوید و دمساز گردد. در این جاست كه فرموده ی امام رضا علیه السلام تحقق پیدا می كند كه: «كسی كه اذان و اقامه بگوید و به نماز ایستد، دو صف از ملائكه به او
[ صفحه 96]
اقتدا می كنند و اگر تنها اقامه بگوید، تنها دو ملك پشت سرش اقتدا می كنند و سپس فرمود: آن دو صف را غنیمت شمارید». [3] .
از این روایت استفاده می شود كه اذان، نماز انسان را از صورت انفرادی بیرون می برد و تبدیل به نماز جماعت می كند، آن هم نماز جماعتی كه مأمومین و اقتداكنندگان آن را، فرشتگان آسمان تشكیل می دهند و این نمازگزار، امام و مقتدای ملائكه می گردد؛ خواه در ظاهر مقتدا و امام باشد، یا آن كه تك و تنها نماز بخواند. [4] .
[1] پرواز در ملكوت، ج 2، ص 30) به نقل از عيون).
[2] جامع احاديث شيعه، 639.
[3] المحجة البيضاء، ج 1، ص 338.
[4] اذان نغمه ي آسماني، ص 220.